- Szczegóły
- Piotr
- Kategoria: Rodzice
- Odsłony: 2356
Drodzy Rodzice.
Chciałabym podzielić się z Wami wiedzą na temat chwalenia swoich dzieci. Czy warto chwalić swoje pociechy, a jeśli tak to w jaki sposób?
Kiedy po raz pierwszy usłyszałam i otrzymałam wskazówki na ten temat, pomyślałam, że się z nimi nie zgadzam. Jednakże po przemyśleniu tematu i zastosowaniu porad w relacjach ze swoimi dziećmi, a także uczniami w szkole, uznałam ich słuszność .
Pochwały i zachęty są pomocne w kształtowaniu u dziecka samooceny, podnoszą wiarę we własne możliwości, pomagają łatwiej radzić sobie z problemami, zapewniają poczucie bezpieczeństwa. Istotny jest sposób, w jaki chwalimy. Niewłaściwie sformułowana pochwała może powodować powstawanie u dziecka różnego rodzaju napięcia, a może nawet prowokować niewłaściwe zachowania
( pychę, nierealny i wywyższony obraz siebie itp.).
Dobra pochwała składa się z dwóch części:
- naszych słów ( opisu tego, co widzimy i czujemy), np. „ bardzo mnie cieszy, że umyłaś po kolacji naczynia”,
- wniosków dziecka – potrafi pochwalić samo siebie, prawdopodobnie dziecko myśli „ umiem pomóc mamie” ( Faber, Mazlish 1996).
Przedstawię przykładową pochwałę:
• Opisz, co widzisz ( słyszysz):
„ Widzę pozmywane naczynia i zamiecioną podłogę”,
„ Słyszę, że starasz się nie krzyczeć na siostrę, choć pewnie jesteś na nią bardzo zła”.
• Opisz, co czujesz:
„ Miło jest wrócić do posprzątanego domu”,
„ Cieszę się, że próbujesz panować nad sobą”.
• Podsumuj zachowanie dziecka, które jest godne pochwały:
„ To się nazywa staranie o porządek”,
„ To się nazywa kulturalne zachowanie”.
Można sobie zadać pytanie, dlaczego opisywać, a nie zwyczajnie chwalić „ Jesteś bardzo grzecznym dzieckiem”, „ Wspaniale wyglądasz” itp.
Takie zwyczajne chwalenie bardzo często budzi mieszane uczucia:
- zwątpienie w wiarygodność osoby chwalącej ( „ Wcale nie zobaczyła, co tak naprawdę zrobiłam”. „ Nie zna się”, „Tak tylko sobie mówi”),
- obawę ( a co będzie, gdy następnym razem nie uda mi się być tak grzecznym, świetnym, cudownym…?),
- niepokój ( przecież wcale nie jestem taka cudowna, to było dla mnie za trudne….),
- zaprzeczenie ( wcale nie jestem taka porządna – brudne rzeczy wepchnęłam do szafy…),
- skoncentrowanie się na własnej słabości ( cudownie wyglądam? Pewnie chce mnie pocieszyć, bo przecież wiem, że wyskoczyły mi pryszcze na nosie…),
- podejrzenie o manipulowanie – podlizuje się, ma w tym jakiś swój cel, czegoś może ode mnie chce…( Faber, Mazlish 1996, s. 189).
Jakie są pułapki i szanse dobrej pochwały?
- Zarówno dzieci jak i dorośli, przyzwyczajeni do ocen( „dobrze, ładnie, okropnie…”) oraz etykietek („jesteś cudowna”), na początku słysząc tylko opis, upominają się o ocenę: „ czy ty jesteś zadowolona?”. Dobrze byłoby wtedy odwrócić pytanie: „ A czy ty jesteś zadowolona?”, a czasem zapewnić dziecko: „ Tak, jestem zadowolona”.
- Należy tak formułować pochwały, aby nie zawierały przypominania wcześniejszego niepowodzenia dziecka np. „ Jak chcesz, to potrafisz się tak przygotować, żeby odpowiedzieć na czwórkę”.
- Najlepsza pochwała straci na wartości, jeśli dodamy do niej „ ale”. „Jestem zadowolona, że ugotowałaś obiad, ale zrobiłaś taki bałagan w kuchni”.
- Lepiej nie mówić: „ Jestem z ciebie taka dumna”. „Wiedziałam, że dasz radę” – bowiem wtedy dajemy wyraz własnej pewności siebie, umniejszając wagę pochwały. Dobrze jest powiedzieć: „ To był naprawdę trudny sprawdzian. Możesz być z siebie dumny, że tak ładnie go napisałeś.”
- Należy uważać z opisem wyglądu nastolatków – w związku ze zmiennością ich uczuć , nie wiadomo w jakim stanie emocjonalnym jest w danej chwili młody człowiek. Jeśli nastolatek znajduje się w „ otchłani rozpaczy” z powodu pryszcza na twarzy, nasza informacja dotycząca ubrania czy fryzury może być odebrana jako zagrażająca ( „Rety! Obserwuje mnie”).
Dorośli często mają tendencję do zauważania ( zwłaszcza u swoich najbliższych) tego co niewłaściwe, drażniące, denerwujące. Dużo łatwiej jest nam wtedy zareagować, ponazywać to zło. I co wtedy robimy? Krytykujemy, obrażamy się, stwarzamy dystans, przeżywamy trudne emocje, np. wściekłość, złość, z którymi ciężko jest nam sobie poradzić.
Dobrze byłoby tak samo często zauważać to, co wydaje nam się normalne - czyli wypełnianie codziennych obowiązków. Warto zauważać, doceniać, podkreślać to normalne zachowanie, gdyż dowartościowanie powoduje wzrost motywacji do dalszych działań i sprawia, że atmosfera wokół nas jest pełna radości i ciepła.
I na zakończenie temat do rozważenia „ Za co nigdy nie podziękowałam (podziękowałem) mojemu:
- dziecku,
- mężowi ( żonie),
- szefowi,
- podwładnemu,
- pani z kiosku itd.,
bo traktowałam(łem) TO jako oczywiste, normalne, obowiązek, powinność, należne mi względy itd.(J. Sakowska 1999r.s.94)
Można wyrazić te swoje myśli, pisząc list do każdego domownika… Warto spróbować!
Irena Wojtala pedagog szkolny, nauczyciel
„Wychowania do życia w rodzinie”
Bibliografia:
-
Faber A., Mazlish E. (1996), Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały; jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Poznań, Media Rodzina of Poznań , s. 189.
-
Sakowska J. (1999), Szkoła dla rodziców i wychowawców. CMPPP Warszawa, s. 93-95.
- Szczegóły
- Piotr
- Kategoria: Rodzice
- Odsłony: 3506
Kary i nagrody to powszechnie stosowane metody wychowawcze. Nie zawsze jednak wiemy, kiedy i jak nagradzać i karać nasze dzieci, aby nasze oddziaływania wychowawcze przynosiły oczekiwany skutek. Nie ma na to gotowej recepty, gdyż każde dziecko jest indywidualną jednostką i to, co działa na jedno, może okazać się zupełnie nieskuteczne w przypadku innego. Na rodzaj i skuteczność oddziaływań wychowawczych rodziców mają wpływ rozmaite czynniki, m.in.
wrodzone cechy dziecka stan zdrowia dziecka -temperament i osobowość rodzica doświadczenia rodzica z okresu własnego dzieciństwa postawy rodzicielskie prezentowane przez rodzica konsekwencja bądź jej brak w egzekwowaniu od dziecka wymagań rodzaj stosowanych nagród i kar
I. Kara w wychowaniu dziecka
Karanie ma na celu wyeliminowanie niepożądanych zachowań dziecka. Powinno być stosowane wtedy, jeżeli nie pomaga prośba, perswazja, upomnienie, czy polecenie. Kara jest naprawdę skuteczna tylko wówczas, jeżeli dziecko rozumie, za co i dlaczego zostało ukarane. W związku z tym powinna być ona dostosowana do wieku, okoliczności, rodzaju przewinienia i indywidualnej wrażliwości dziecka. Na przykład- bardzo wrażliwemu dziecku często wystarczy upomnienie, zmartwienie rodzica, ostrzejsze zwrócenie uwagi, rozmowa i wytłumaczenie, na czym polega niewłaściwość jego zachowania. Kara jest skuteczniejsza, jeżeli karzący jest dla dziecka autorytetem, osobą, na której dziecku zależy. Jako metoda wychowania spełnia ona swoje funkcje , jeśli jest stosowana świadomie, konsekwentnie. Powinna uczyć dziecko odpowiedzialności i przewidywania rezultatów swojego postępowania, a także wywołać chęć zmiany dotychczasowego zachowania się.
Warunki skuteczności kary:
• powinna być ona adekwatna do winy i sprawiedliwa (nie można np. karać dziecka za coś, co zrobiło niechcący lub dawać surowej kary za drobne przewinienie
• powinna być stosowana konsekwentnie
• powinna uwzględniać okoliczności, wiek dziecka, motywy jego czynu
• powinna następować bezpośrednio po przewinieniu
• powinna być dla dziecka zrozumiała - należy mu wytłumaczyć, dlaczego zostało ukarane
Do najczęściej stosowanych kar należą:
• kary cielesne(fizyczne)
• krzyk, wyzwiska, straszenie
• konsekwencje logiczne
• zabranie uwagi rodzica (np. milczenie, brak kontaktu wzrokowego)
• wyrażenie swojego smutku, zawodu, dezaprobaty dla zachowania dziecka
• słowna nagana
• odebranie przywileju, przyjemności
Kary fizyczne i agresja słowna
Kary fizyczne i agresja werbalna (krzyk, wyzwiska) niosą za sobą wiele negatywnych konsekwencji, nagminne ich stosowanie to poważny błąd wychowawczy. Negatywne skutki kar cielesnych: -ponieważ karę cielesną stosuje się pod wpływem silnych, negatywnych emocji, można niechcący wyrządzić dziecku krzywdę -kara cielesna uczy, że posłuszeństwo najłatwiej wymusza się przemocą -kara cielesna może nieodwracalnie nauczyć dziecko agresji lub przyzwyczaić do roli ofiary -kara cielesna jest często wyrazem bezsilności rodzica -kara cielesna obniża samoocenę dziecka i osoby karzącej -dziecko karane fizycznie może odczuwać negatywne emocje wobec osoby karzącej agresję, chęć odwetu -aby uniknąć kary, dzieci mogą zacząć kłamać, ukrywać swoje przewinieni -dzieci karane fizycznie stają się nieczułe na łagodniejsze metody wychowawcze -kary fizyczne nie ułatwiają dziecku panowania nad sobą i kontrolowania emocji i zachowania Krzyk, agresja słowna również nie są skutecznymi metodami wychowawczymi. Tego typu kary zazwyczaj zaniżają samoocenę dziecka, mogą również budzić w dziecku agresję. Poza tym mniej wrażliwe dzieci przyzwyczajają się do tego typu kar i puszczają je mimo uszu. Rodzic natomiast traci w oczach dziecka autorytet jako osoba, która nie potrafi panować nad swoimi emocjami.
Konsekwencje logiczne
Konsekwencje logiczne w naturalny sposób wynikają z przewinienia dziecka. Na przykład: -jeżeli dziecko nie nauczyło się na klasówkę, dostaje negatywną ocen -zepsuło koledze zabawkę – powinno przeprosić i oddać swoją lub odkupić ze swojego kieszonkowego -rozlało coś – musi to posprzątać -bije inne dzieci – zostaje wykluczone z zabawy -wykłóca się o oglądanie TV – wyłączamy telewizor
Odesłanie w nudne miejsce
W przypadku młodszych dzieci skuteczne bywa odesłanie w jakieś nudne miejsce, w którym nic ciekawego się nie dzieje – dziecko musi tam pozostać tyle minut, ile ma lat. Tego typu działanie możemy zastosować np., jeżeli nasze dziecko ma atak złości, nie chce wykonać jakiegoś naszego polecenia – jest to dla niego czas, by mogło się uspokoić, zastanowić nad swoim zachowaniem. Oczywiście musimy dziecku wytłumaczyć, dlaczego zostało odesłane, a po odbytej karze zawsze trzeba z nim porozmawiać na temat jego zachowania.
PAMIĘTAJMY, ŻE CZĘSTE STOSOWANIE KAR NIE DAJE POZYTYWNYCH REZULTATÓW – PODSTAWĄ NASZYCH ODDZIAŁYWAŃ NA DZIECKO POWINNY BYĆ PRZEDE WSZYSTKIM NAGRODY, POCHWAŁY.
II. Nagroda w wychowaniu dziecka
Nagradzanie dziecka ma na celu zachęcanie go do właściwego postępowania, podtrzymuje i utrwala pozytywne cechy i zachowania dziecka. Dziecko, które jest nagradzane, nabiera wiary w siebie, zaufania do swoich możliwości, czuje, że jest kochane i akceptowane przez rodziców. Poza tym otrzymywanie nagród jest dla dziecka źródłem pozytywnych uczuć, radości, dobrego samopoczucia. Dzięki nagradzaniu umacniają się więzi emocjonalne między dzieckiem a osobami nagradzającymi. Rodzaje nagród: -pochwała, uznanie -uśmiech, przytulenie dziecka -wspólne atrakcyjne spędzanie wolnego czasu -sprawianie dziecku przyjemności -wizyta u kolegi, koleżanki lub zaproszenie ich do dom -nagrody rzeczowe -pieniądze ( kieszonkowe, do skarbonki) -zwolnienie z obowiązku -uzyskanie jakiegoś przywileju -obdarzenie dziecka zaufaniem
Nagrody powinny być związane z tym, co dziecko lubi, co sprawia mu przyjemność. Nagradzać dzieci trzeba nie tylko za to, co zrobiły dobrze, ale również za powstrzymanie się od złego zachowania. Im młodsze dziecko, tym nagrody powinny być bardziej konkretne, jednak z wiekiem powinno się raczej zastępować nagrody rzeczowe pochwałami, akceptacją - słownym wyrażaniem naszej aprobaty i zadowolenia z zachowania dziecka. Dziecko powinno wiedzieć, za co i dlaczego dostaje nagrodę, powinno też na nią zapracować. Nadmierna ilość nagród uzyskiwanych bez odpowiedniego uzasadnienia i bez wysiłku ze strony dziecka powoduje, że ich wartość maleje, a nagradzanie przestaje być skuteczne.
JEŚLI CHCESZ MIEĆ DOBRE DZIECKO. CHWAL JE WIELE RAZY W CIĄGU DNIA. A JEŚLI MYŚLISZ, ŻE NIE MASZ ZA CO, TO WYMYŚL (NP. ZA PODANIE CI PILOTA)
Bardzo skuteczna jest tzw. pochwała opisowa , która polega na tym, że chwalimy dziecko za konkretne zachowanie. Przykłady: -Pamiętałeś o wyniesieniu śmieci (opis), cieszę się (uczucia), że jesteś obowiązkowy (nazwa cechy, którą dziecko się wykazało). -Posprzątałaś całą łazienkę (opis)– to się nazywa pracowitość (cecha)– sprawiłaś mi tym wielką przyjemność(uczucia). -Wróciłeś z dyskoteki o ustalonej porze (opis) – cieszę się(uczucia), że jesteś słowny – można na tobie polegać (cecha).
Pamiętajmy, że wychowaniu dziecka powinno się bazować przede wszystkim na nagradzaniu, wzmacnianiu tych zachowań, na których nam zależy – nagród powinno być zawsze więcej, niż kar. Powinniśmy być także konsekwentni w dawaniu jednych i drugich.
Wychowanie nie jest łatwym zadaniem, często wymaga z naszej strony dużo wysiłku i cierpliwości. Nikt nie rodzi się z umiejętnościami bycia rodzicem, więc warto czasem dać sobie prawo do popełniania błędów – starajmy się jednak na tych błędach uczyć. Jeśli zaś w naszym postępowaniu wobec dziecka będziemy się kierować przede wszystkim miłością i faktycznym dobrem naszej pociechy, nasze starania powinny przynieść pozytywne rezultaty.
- Szczegóły
- Piotr
- Kategoria: Rodzice
- Odsłony: 2926
Zebrania rodziców wraz konsultacjami nauczycieli poszczególnych przedmiotów odbywają się w każdy pierwszy czwartek miesiąca. W przypadku zmiany terminu informacja zostanie przekazana poprzez uczniów.
- Szczegóły
- Piotr
- Kategoria: Rodzice
- Odsłony: 3996
Przewodnicząca: Anna Kawa
Zastępca: Iwona Buhl
Skarbnik: Magdalena Guz